PERAKENDE TİCARETİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN
Kanun Numarası : 6585
Kabul Tarihi : 14/1/2015
Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 29/1/2015 Sayı : 29251
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 55
Tamamına pdf olarak ulaşmak için tıklayınız.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6585.pdf
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; perakende işletmelerin açılış ve faaliyete geçiş
işlemlerinin kolaylaştırılması, perakende ticaretin serbest piyasa ortamında etkin ve
sürdürülebilir rekabet şartlarına göre yapılması, tüketicinin korunması, perakende işletmelerin
dengeli bir şekilde büyüme ve gelişmesinin sağlanması ve perakende işletmelerin faaliyetleri
ile bunların birbirleri, üretici ve tedarikçilerle ilişkilerinin düzenlenmesidir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Kanun; perakende işletmelerin açılış, faaliyet ve denetimlerine
ilişkin usul ve esaslar ile bu Kanunun uygulanmasında Bakanlık, yetkili idare ve diğer kamu
kurum ve kuruluşlarının görev, yetki ve sorumluluklarını kapsar.
(2) Hizmet sektöründe faaliyet gösteren işletmelerden açılış ve/veya faaliyete geçiş
süreci ile faaliyetleri özel kanunlarla düzenlenenler bu Kanun kapsamı dışındadır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Alışveriş merkezi: Bir yapı veya alan bütünlüğü olan, içinde büyük mağaza ve/veya
beslenme, giyinme, eğlenme, dinlenme, kültürel ve benzeri ihtiyaçların bir kısmının veya
tamamının karşılandığı diğer işyerleri bulunan, merkezî bir yönetime ve ortak kullanım
alanları ile yönetmelikle belirlenen diğer niteliklere sahip işletmeyi,
b) Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,
c) Bayi işletme: Sözleşmeye dayalı olarak bir işletmenin mal ve hizmetlerinin satışına
aracılık eden ve kendi adına bağımsız çalışan işletmeyi,
ç) Büyük mağaza: Hangi ad altında olursa olsun, tüketim mallarının kısmen veya
tamamen perakende satışının yapıldığı, en az dört yüz metrekare satış alanına sahip işletmeyi,
d) Esnaf ve sanatkâr işletmesi: 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar
Meslek Kuruluşları Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde tanımlanan
esnaf ve sanatkârlarca işletilen işletmeyi,
e) Hızlı tüketim malı: Gıda, içecek, temizlik ve kişisel bakım ürünlerini,
f) Mağaza markalı ürün: Büyük mağaza veya zincir mağazanın, başkalarına ürettirerek
kendi ad veya markasıyla işyerinde sattığı ve bunların fiyat, ambalaj veya tanıtımı üzerinde
kontrole sahip olduğu ürünü,
g) Meslek kuruluşu: Esnaf ve sanatkârlar odaları birliği ile ticaret ve sanayi odasını,
ticaret ve sanayi odalarının ayrı kurulduğu yerlerde ticaret odasını,
ğ) Özel yetkili işletme: Sözleşmeye dayalı olarak bir işletmenin, yönetim ve
organizasyon ile dağıtım veya pazarlama teknolojileri gibi konularda bilgi ve desteğini
almak suretiyle bu işletmenin mal veya hizmetinin satışı üzerindeki imtiyaz hakkını bedel,
bölge ve süre gibi belirli şartlar ve sınırlamalar dâhilinde kullanan bağımsız ticari işletmeyi,
h) Perakende bilgi sistemi (PERBİS): Perakende işletmelerin açılış ve faaliyeti ile
kapanışında gerekli başvuru ve diğer işlemlerin tek merkeze yapılmasını ve bu merkezden
sonuçlandırılmasını sağlayan elektronik bilgi sistemini,
ı) Perakende işletme: Alışveriş merkezi, büyük mağaza, zincir mağaza, bayi işletme,
özel yetkili işletme, perakende ticaretle uğraşan diğer ticari işletmeler ile esnaf ve sanatkâr
işletmelerini,
i) Perakende ticaret: Mal ve hizmetlerin perakende işletmelerce satışı ve
pazarlanmasıyla ilgili faaliyetler bütününü,
j) Satış alanı: Münhasıran büro amaçlı kullanılan işyerleri ile konaklama, depolama,
üretim tesis ve alanları ile ortak kullanım alanları hariç olmak üzere; alışveriş merkezlerinde
işyerlerinin toplam alanlarını, büyük mağaza ve zincir mağazalarda ise doğrudan satış yapılan
ve aracı satıcılara kiralanan alanları,
k) Üst meslek kuruluşu: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye Esnaf ve
Sanatkârları Konfederasyonunu,
l) Yetkili idare: İşyeri açma ve çalışma ruhsatını vermeye yetkili belediye veya il özel
idareleri ile diğer idareleri,
m) Zincir mağaza: Benzer çeşitlilikteki tüketim mallarının hangi ad altında olursa
olsun kısmen veya tamamen perakende satışının yapıldığı, aynı gerçek veya tüzel kişi
sahipliğinde bir merkeze bağlı olarak faaliyet gösteren; içlerinden en az biri büyük mağaza
niteliğini taşıyan en az beş şubeye sahip işletmeyi veya her biri dört yüz metrekarenin altında
satış alanına sahip en az on şubesi bulunan işletmeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Perakende Bilgi Sistemi, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı Verilmesi
Perakende bilgi sistemi
MADDE 4 – (1) Perakende işletmelerin açılış ve faaliyeti ile kapanışında gerekli
başvuru ve diğer işlemlerin yapılması, ilgili kurum ve kuruluşlara iletilmesi,
değerlendirilmesi, sonuçlandırılması ve bu işletmelere yönelik veri tabanının oluşturulması ile
bilgi paylaşımının sağlanması amacıyla Bakanlık bünyesinde kısa adı PERBİS olan perakende
bilgi sistemi kurulur.
(2) PERBİS, Bakanlıkça ilgili kurum ve kuruluşların erişimine açılır ve bu kurum ve
kuruluşlar nezdinde kurulan elektronik kayıt sistemleriyle çevrimiçi olarak birbirine bağlanır.
(3) PERBİS’in kurulum, işletim ve diğer giderleri ile PERBİS’e bilgi ve belge
aktarımına ilişkin giderler, Bakanlığın talebi üzerine Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin
bütçesinden karşılanır. PERBİS’in işletim giderleri ile diğer giderleri için anılan Birliğin
bütçesine her yıl ödenek konulur. Bu ödeneğin miktarı, yıllık bütçenin yüzde birini geçemez.
Birliğin bütçesinden karşılanacak meblağın yeterli olmaması hâlinde söz konusu giderler,
Bakanlık bütçesine konulan ödenekten karşılanır.
(4) PERBİS’te yer alacak ve erişime açılacak bilgiler ile bu maddenin uygulanmasına
ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi
MADDE 5 – (1) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı PERBİS üzerinden verilir. İşyeri açma
ve çalışma ruhsatı başvurusu, doğrudan veya PERBİS üzerinden yetkili idareye yapılır.
Doğrudan yapılan başvurular, yetkili idare tarafından PERBİS’e işlenir.
(2) Yetkili idare tarafından yapılan ön değerlendirme sonucu uygun bulunan
başvurular; başvuru tarihinden itibaren en geç üç iş günü içinde, perakende işletmenin açılış
ve faaliyete geçişinde gerekli kayıt ve benzeri işlemleri yapmakla görevli ve yetkili kurum ve
kuruluşlara PERBİS üzerinden iletilir. Bu iletimle birlikte, ilgili kurum ve kuruluşlara da
gerekli başvuru yapılmış sayılır.
(3) İlgili kurum ve kuruluşlar tarafından, mevzuatı çerçevesinde gerekli
değerlendirmeler yapılır ve yönetmelikle belirlenen esaslara uygun olarak perakende
işletmenin açılış ve faaliyete geçişi için gerekli olan bilgi ve belgeler PERBİS’e işlenerek
yetkili idareye iletilir.
(4) Mevzuatta öngörülen şartları taşıyan perakende işletmelere, yetkili idare tarafından
PERBİS üzerinden işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenir.
(5) Başvurusu uygun bulunmayanlara, sonuç en geç otuz gün içinde gerekçeli olarak
tebliğ edilir.
(6) Ruhsat değişikliğine ilişkin işlemler de PERBİS üzerinden gerçekleştirilir.
(7) Büyükşehirlerde, alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve
işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye büyükşehir belediyeleri yetkilidir. Alışveriş merkezi
projesi için yapı ruhsatı verilirken, üst meslek kuruluşlarının görüşü alınır. Bu kuruluşlar
görüşlerini on beş iş günü içinde bildirir.
(8) Üçüncü fıkrada öngörülen esaslar ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer
usul ve esaslar Çevre ve Şehircilik Bakanlığının görüşü alınarak hazırlanan yönetmelikle
belirlenir.1
1
29/11/2018 tarihli ve 7153 sayılı Kanunun 28 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “İçişleri” ibaresi
“Çevre ve Şehircilik” şeklinde değiştirilmiştir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İlke ve Kurallar
Prim ve bedel talebi
MADDE 6 – (1) Büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili
işletmeler; üretici veya tedarikçiden mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı
katılım bedeli ve benzeri adlar altında ürün talebini doğrudan etkilemeyen herhangi bir prim
veya bedel talep edemez.
(2) Birinci fıkrada sayılan perakende işletmeler, satışa konu ürünün talebini doğrudan
etkileyen reklam, anons veya raf tahsisi gibi hizmetlerden dolayı üretici veya tedarikçiden,
sözleşmede türü ve oranı belirtilmedikçe prim ya da bedel talebinde bulunamaz. Bu hâlde,
prim veya bedel talebinin sözleşme süresiyle sınırlı olması ve prim ya da bedel talebine konu
olan ürünün sözleşme süresince rafta satışa sunulması zorunludur.
Ödeme süresi
MADDE 7 – (1) Üreticiler veya tedarikçiler ile perakende işletmeler arasındaki alım
satım işlemlerinden kaynaklı ödemelerin, sözleşmede öngörülen tarihte yapılması esastır.
Ancak, üretim tarihinden itibaren otuz gün içinde bozulabilen hızlı tüketim mallarına ilişkin
ödemelerin süresi; alacaklı üretici veya tedarikçinin küçük işletme, borçlunun ise büyük
ölçekli işletme olduğu hâllerde teslim tarihinden itibaren otuz günü geçemez.
(2) Bu maddede düzenlenmeyen hususlarda 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk
Ticaret Kanununun 1530 uncu maddesi hükümleri uygulanır.
Mağaza markalı ürün
MADDE 8 – (1) Yurt içinde üretilen ve hızlı tüketim malı niteliği taşıyan mağaza markalı
ürünlerin üzerinde ve/veya ambalajında, perakendecinin ad, unvan veya markasının yanı sıra
üreticinin ad, unvan ya da markasına da uygun ve kolay okunabilir bir şekilde yer verilir.
(2) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Kampanyalı satış ve alışveriş festivali
MADDE 9 – (1) Perakende işletmeler, 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanun ve ilgili diğer kanunlarda öngörülen usul ve esaslara uymak
kaydıyla indirimli veya promosyonlu satış kampanyaları düzenleyebilir. Ancak kampanyanın
süresi; işyeri açılışı, devri, kapanışı, adres veya faaliyet konusu değişikliğinde üç ayı, 6102
sayılı Kanun hükümlerine göre tasfiye durumunda ise altı ayı geçemez. Perakende işletmeler
başlangıç ve bitiş süresi belli olmayan indirimler yapamaz.
(2) Mahallî idareler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile bunların ortağı
olduğu şirketler ve diğer tüzel kişiler; birlikte veya bağımsız olarak, perakende işletmelerin
katılımıyla, yılın belli dönemlerinde, ilçe, il, bölge veya ülke düzeyinde alışveriş festivali
düzenleyebilir. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının bu festivaller için ayıracakları
ödenek miktarı, bütçelerinin yüzde beşini geçemez. Alışveriş festivalinin başlangıç ve bitiş
tarihleri ile festivalin programı ve uygulama alanı önceden Bakanlığa bildirilir.
(3) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Sürekli indirimli satış
MADDE 10 – (1) Sürekli indirimli satış; seri sonu, sezon sonu, ihraç fazlası, kusurlu
ve benzeri malların, perakende işletmelerce, indirimli fiyattan veya malların fabrika çıkış
fiyatı üzerinden yıl boyunca satılmasıdır.
(2) Sürekli indirimli satış yapan perakende işletmelerin ön cephesinde ve mağaza
içlerinde, kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde bu satış türünü gösterir ya da çağrıştırır
ibarelere yer verilir. Bu ibarelerin alışveriş merkezlerince kullanımı, içerisinde yer alan
perakende işletmelerin tamamının birinci fıkra kapsamında faaliyet göstermesine; alışveriş
merkezi içinde bulunanlar da dâhil diğer perakende işletmelerce kullanımı ise satışa sunulan
malların en az yüzde yetmişinin aynı fıkrada belirtilen niteliklere sahip olmasına bağlıdır.
(3) Sürekli indirimli satışa konu mallar ve alışveriş merkezi yönetimlerinin bu madde
kapsamındaki yükümlülükleri ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar
yönetmelikle belirlenir.
Ortak kullanım alanları
MADDE 11 – (1) Alışveriş merkezlerinde, satış alanının en az binde beşine tekabül
eden alanın sosyal ve kültürel etkinliklerin düzenlenmesi amacıyla ayrılması zorunludur.
Bakanlık, bu oranı bir katına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkilidir.
(2) Alışveriş merkezlerinde, acil tıbbi müdahale ünitesi, ibadet yeri, bebek bakım
odası, çocuk oyun alanı gibi ortak kullanım alanları oluşturulur.
(3) Alışveriş merkezlerinde yer alan ortak kullanım alanları, engelliler ile yaşlı ve
çocukların ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulur.
(4) Ortak kullanım alanları ile bunların niteliklerine, bu alanlara ilişkin ortak giderlere
ve bu giderlere katılıma, giderlere katılanların bilgilendirilmesine ve bu maddenin
uygulanmasına ilişkin diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.
Yer ve raf tahsisi
MADDE 12 – (1) Alışveriş merkezlerinde, esnaf ve sanatkâr işletmecilerine rayiç
bedel üzerinden kiraya verilmek üzere, toplam satış alanının en az yüzde beşi oranında yer
ayrılır. Bu yerler; esnaf ve sanatkâr işletmecilerinden yeteri kadar talep olmaması veya
boşalan yerlerin duyuru tarihinden itibaren yirmi gün içinde doldurulamaması hâlinde, diğer
talep sahiplerine de kiralanabilir.
(2) Alışveriş merkezlerinde; geleneksel, kültürel veya sanatsal değeri olan kaybolmaya
yüz tutmuş meslekleri icra edenlere kiraya verilmek üzere, toplam satış alanının en az binde
üçü oranında yer ayrılır. Bu yerlerin kira bedeli, rayiç bedelinin dörtte birinden fazla olamaz.
Söz konusu meslekler, ilgili üst meslek kuruluşunun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir ve
ilan edilir.
(3) Hızlı tüketim mallarının satışının yapıldığı büyük mağaza ve zincir mağazalar ile
bayi işletme ve özel yetkili işletmelerde satış alanlarının en az yüzde birine tekabül edecek
şekilde raf alanı, mağazanın bulunduğu ilde üretilmesi kaydıyla coğrafi işaretli olarak tescil
edilen veya coğrafi işaretli olarak tescil edilmemiş olsa bile meslek kuruluşlarının uygun
görüşü alınarak ticaret il müdürlüklerince belirlenen hızlı tüketim malı niteliği taşıyan yöresel
ürünlerin satışına ayrılır. Yöresel ürünlerle doldurulamayan raf alanları, diğer ürünlerin satışı
amacıyla kullanılabilir.
(4) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Çalışma saatleri
MADDE 13 – (1) Mesleğe, mevsime ve turizme özgü şartlar ve benzeri hususlar
gözetilerek perakende işletmelerin bir kısmının veya tamamının çalışma saatleri, meslek
kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine yetkili idarenin görüşü alınmak suretiyle vali
tarafından belirlenebilir. Esnaf ve sanatkâr işletmelerinin çalışma saatlerinin belirlenmesinde,
meslek kuruluşunca ilgili esnaf ve sanatkâr odasının görüşü alınır.
(2) Üst meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine, faaliyet kollarına göre perakende
işletmelerin çalışma saatlerinin bölge veya ülke düzeyinde belirlenmesine Bakanlık yetkilidir.