ESNAF VE SANATKÂRLAR MESLEK KURULUŞLARI KANUNU
Kanun Numarası : 5362
Kabul Tarihi : 7/6/2005
Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 21/6/2005 Sayı : 25852
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 44
5362 Sayılı Kanun Yönetmelikleri PDF olarak indirmek için tıklayınız.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5362.pdf
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Kanunun amacı; esnaf ve sanatkârlar ile bunların yanlarında çalışanların
meslekî ve teknik ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin
genel menfaatlerine uygun olarak gelişmelerini ve meslekî eğitimlerini sağlamak, meslek
mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak,
meslek disiplini ve ahlâkını korumak ve bu maksatla kurulan tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu
niteliğindeki esnaf ve sanatkârlar odaları ile bu odaların üst kuruluşu olan birlik, federasyon ve
Konfederasyonun çalışma usûl ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Kanun, esnaf ve sanatkârlar ile bunların yanlarında çalışanlar ve esnaf ve
sanatkârlar tarafından kurulan esnaf ve sanatkârlar odaları ile bu odaların üst kuruluşları olan
birlik, federasyon ve Konfederasyon hakkında uygulanır.
Tanımlar
Madde 3- Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Esnaf ve sanatkâr: İster gezici ister sabit bir mekânda bulunsun, Esnaf ve Sanatkâr ile
Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunca belirlenen esnaf ve sanatkâr meslek
kollarına dahil olup, ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedenî çalışmasına dayandıran
ve kazancı tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, basit usulde
vergilendirilenler ve işletme hesabı esasına göre deftere tabi olanlar ile vergiden muaf bulunan
meslek ve sanat sahibi kimseleri,
b) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
c) Genel Müdürlük: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Esnaf ve Sanatkârlar Genel
Müdürlüğünü,
d) Oda: Esnaf ve sanatkârların kuracakları ihtisas ve karma esnaf ve sanatkârlar odalarını,
e) İhtisas odası: Aynı meslekte faaliyette bulunan esnaf ve sanatkârların bir araya
gelerek il merkezlerinde veya ilçelerde kurmuş oldukları esnaf ve sanatkârlar odalarını,
f) Karma oda: İhtisas odası kurabilecek sayıya ulaşamayan değişik mesleklerdeki esnaf
ve sanatkârların bir araya gelerek kuracakları odaları,
g) Şube: Birlik tarafından oda kurulamayan ilçelerde açılacak ve buradaki esnaf ve
sanatkârların işlemlerini yürütecek hizmet birimlerini,
h) İrtibat bürosu: İhtisas odalarının ve ilçelerdeki karma odaların çalışma bölgeleri
içerisinde açacakları büroları,
ı) Birlik: Aynı ilde kurulan esnaf ve sanatkârlar odalarının, aralarındaki dayanışmayı
temin etmek ve bu odaların il genelinde işbirliği ve ahenk içerisinde çalışmalarını ve gelişmelerini
sağlamak ve o ilin esnaf ve sanatkârlarını temsil etmek amacıyla il merkezlerinde kuracakları
esnaf ve sanatkârlar odaları birliklerini,
j) Federasyon: Aynı meslek dalında kurulan esnaf ve sanatkârlar odalarının, üyelerinin
meslekî yönden ihtiyaçlarını karşılamak, çalışmalarını ve gelişmelerini ülke genelinde işbirliği
ve ahenk içerisinde yapabilmelerini sağlamak amacıyla, kuracakları esnaf ve sanatkârlar
federasyonlarını,
k) Konfederasyon: Esnaf ve sanatkârlar odaları, birlikleri ve federasyonları arasında
birliği temin, gelişme ve ilerlemeyi sağlamak ve genel olarak esnaf ve sanatkârların
çalışmalarını meslekî yönden ve kamu yararına uygun olacak şekilde düzenlemek ve bu hususta
gerekli görülecek her türlü tedbiri almak ve teşebbüste bulunmak, meslekî eğitimlerini
geliştirmek, esnaf ve sanatkârları yurt çapında ve uluslararası düzeyde temsil etmek,
sorunlarının çözümü için ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar nezdinde gerekli
girişimlerde bulunmak, ulusal ekonomideki gelişmelere paralel olarak lüzumlu görülecek
meslekî tedbirleri almak ve Bakanlık tarafından esnaf ve sanatkârlarla ilgili verilecek görevleri
yapmak üzere kurulan Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonunu,
l) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları: Oda, birlik, federasyon ve Konfederasyonu,
m) Sicil: Bulunduğu il idari sınırları içerisinde çalışmak üzere birlik bünyesinde ayrı bir
birim olarak kurulan Esnaf ve Sanatkâr Sicili Müdürlüğünü,
n) Sicil Gazetesi: Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesini,
o) Asgari ücret: Onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan brüt asgari ücreti,
p) Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanı: Esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşlarının
işlemlerinin ve verilecek hizmetlerin elektronik ortamda yapılmasını sağlayan sistemi,
İfade eder.
İKİNCİ KISIM
Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları
BİRİNCİ BÖLÜM
Esnaf ve Sanatkârlar Odası
Odaların kuruluşu
Madde 4- Odalar, oda kurulmak istenen yerde çalışmakta olan sanat, hizmet ve meslek
sahipleri ile esnaftan en az beşyüz kişinin isteği ve Bakanlık izni ile kurulur. Oda unvanında
esnaf, sanatkâr veya esnaf ve sanatkâr ibaresi yer alır.
Oda kuruluşu ile ilgili olarak mülki idare amirliğine verilecek müracaat dilekçesine
Bakanlık tarafından Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında hazırlanmış örneğine uygun
düzenlenen oda kuruluş tutanağı ve oda ana sözleşmesi eklenir. Ayrıca oda kurucu üyelerinin
tüm bilgilerinin eksiksiz olarak Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanına girişi yapılır. Oda
kuruluş tutanağı ve ana sözleşmesi, sicil müdürünün gözetiminde tanzim ve imza edilir. Oda
kuruluş işlemlerinin gerçeğe uygun olup olmamasından sicil müdürü sorumludur.
Mülki idare amirliği onbeş gün içinde kuruluş talebini inceler ve görüşü ile birlikte
kuruluş belgelerini noksansız olarak Bakanlığa gönderir. Bakanlık kuruluş talebi hakkında ilgili
birliğin görüşünü alır. Bakanlık bir ay içinde kuruluş için izin verip vermediğini bildirmediği
takdirde oda kurulmuş sayılır.
Kurulan odanın üyeleri arasında olup diğer odalardan ayrılmış olanların eski odalarındaki
üyeliği sona erer ve dosyası üyesi olduğu yeni kurulan odaya bir ay içinde devredilir.
Karma odalarda, odanın talebi ve birliğin onayı ile meslek komiteleri kurulabilir.
Odaların çalışma bölgesi
Madde 5- Odaların çalışma bölgesi, bulundukları ilçenin idari sınırlarıdır.
Birden fazla ilçe bulunan büyükşehir il merkezlerinde kurulan odaların çalışma bölgesi
büyükşehire dahil ilçelerin idari sınırlarıdır.
Aynı çalışma bölgesinde, faaliyet konusu aynı olan birden fazla oda kurulamaz.
Çalışma bölgesi odaların faaliyet sınırlarını belirler, esnaf ve sanatkârların meslekî
faaliyetleri çalışma bölgesi ile sınırlandırılamaz.
Odalar, her türlü sorumluluk kendilerine ait olmak kaydıyla çalışma bölgesi içinde
birlikten izin alarak irtibat bürosu açabilirler.
Odaya kayıt
Madde 6- Esnaf ve sanatkârların sicile kayıtları yapılmadıkça, hiçbir şekilde odaya
kaydı yapılamaz. Sicile kayıt olan esnaf ve sanatkârlara ait bilgiler sicil tarafından; elektronik
ortamda, iş yerlerinin bulunduğu yerdeki, iş yerleri seyyar olanların ikametgâhlarının
bulunduğu yerdeki meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odasına; meslek ve sanatları ile ilgili
ihtisas odası bulunmayanların bilgileri ise karma odaya kayıt için gönderilir. İlgili oda yönetim
kurulu, bu kişilerle ilgili üyelik kararlarını ilk toplantısında alır.
(Değişik ikinci fıkra: 16/5/2018-7144/15 md.) Oda kuruluş yeter sayısına ulaşılamadığı
için oda kurulması mümkün olmayan yerlerdeki esnaf ve sanatkârların kayıtları birlik marifetiyle
tutulabilir. Esnaf ve sanatkârlara odalarca verilen hizmetler, ilçelerde şube açmak suretiyle birlik
tarafından verilebilir.
(Ek fıkra: 16/5/2018-7144/15 md.) Büyükşehir statüsündeki iller ile diğer illere bağlı
ilçelerde kurulu oda bulunmaması durumunda, bu ilçelerdeki esnaf ve sanatkârların kayıt
edilecekleri oda ile bu odaların çalışma bölgesi Bakanlık tarafından belirlenir.
Aynı iş yerinde birden fazla konuda faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârlar esas faaliyeti
ile ilgili odaya kayıt olurlar. Ancak, üye isterse yükümlülüklerini yerine getirmek kaydıyla
diğer faaliyetleriyle ilgili odalara da sicil marifetiyle kayıt yaptırabilir.
Esnaf ve sanatkârlar odasına kayıtlı olanlar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
bünyesindeki ticaret ve sanayi odasına, ticaret odasına, sanayi odasına, deniz ticaret odasına;
bu odalara kayıtlı bulunanlar ise esnaf ve sanatkârlar odasına kaydedilemezler. Sermaye
şirketlerinin ortakları, başkaca esnaf ve sanatkârlık faaliyeti olmadıkça, sadece şirket ortaklığı
sebebiyle hiçbir şekilde esnaf ve sanatkârlar odalarına üye kaydedilemezler.
Üyelik şartları
Madde 7- Oda üyeliği için aşağıdaki şartlar aranır:
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak veya yabancı devlet tabiiyetinde bulunmakla
beraber Türkiye’de sanat ve ticaret yapıyor olmak.
b) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak.
c) Vergi mükellefi olmak ya da vergiden muaf olmak.
d) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayıtlı olmamak.
Üyeliğin son bulması
Madde 8- Aşağıda belirtilen durumlarda üyenin oda kaydının silinmesine yönetim
kurulu tarafından karar verilir, durum sicile bildirilerek kaydın silinmesi temin edilir ve kaydı
silinen üyeye oda tarafından on gün içinde üyenin odaya bildirdiği iş yeri veya ikamet adresine
yazılı olarak bildirilir.
a) Daimi olarak odanın çalışma bölgesi dışına çıkanlar.
b) 7 nci maddede belirtilen şartlardan herhangi birini kaybedenler veya bu şartlardan
herhangi birine sahip olmadığı sonradan anlaşılanlar.
c) Sanat ve mesleğini yapmaktan sürekli olarak men edilenler.
d) Vergi mükellefiyetini sildirenlerden altı ay içinde tekrar vergi mükellefiyeti tesis
ettirmeyenler.
Üyelikleri sicil tarafından silinenlerden, üye niteliğini tekrar kazananların oda üyeliği
sicil tarafından tekrar tesis edilir. Bu şekilde üyeliği tekrar tesis edilen üyenin daha önce
kazanmış olduğu hakları aynen devam eder. Ancak, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
yetkili organlarında görevli olup da oda üyeliği yukarıdaki sebeplerden dolayı kesintiye
uğrayanların yetkili organlardaki görevleri de kendiliğinden sona erer. Bu kişiler üyeliklerini
tekrar kazanmış olsalar dahi o döneme ilişkin yetkili organ üyelikleri devam etmez.
Odaların organları
Madde 9- Oda organları şunlardır:
a) Genel kurul: Genel kurul toplantı tarihinden en az altı ay önce odaya kaydolmuş ve
Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından, ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşu
tarafından alınacak, genel kurul toplantısına katılacaklar listesine dahil olan üyelerden oluşur.
b) Yönetim kurulu: Başkan dahil olmak üzere, üye sayısı 1000’den az olan odalarda
yedi, üye sayısı 1000-2000 olanlarda dokuz, 2000’den fazla olan odalarda onbir kişiden oluşur
ve genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir. Aynı sayıda yedek
üye seçilir.
c) Denetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere
seçilecek üç kişiden oluşur. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
Oda genel kurulunun görev ve yetkileri
Madde 10- Oda genel kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Oda başkanını, yönetim kurulu ve denetim kurulu asıl ve yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu, bilanço ve gelir ve gider
hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu programda yer alacak olan üyelerin meslekî
eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi incelemek, aynen veya
değiştirerek kabul etmek.
e) İşlem ve eylemleri nedeniyle hukuki ve cezai sorumluluğu tespit edilen organ üyeleri
hakkında dava açılmasına, bunların görevde kalıp kalmamasına karar vermek.
f) Bakanlıkça düzenlenen oda ana sözleşmesinde değişiklik yapılması hakkında yönetim
kurulunca Bakanlıktan alınacak ön izne dayanarak karar vermek.
g) Odanın meslekî faaliyet alanını ilgilendiren konuda kurulabilecek federasyona
kurucu olma hususunda alınan yönetim kurulu kararını onaylamak.
h) Bakanlıktan alınan ön izne dayanarak fesih teklifi hakkında karar vermek.
ı) İmkânları nispetinde öncelikle faaliyet alanları ile ilgili branşlarda olmak üzere
öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl gayri safi gelirlerinin %10’unu geçmemek kaydıyla kamu
yararına faaliyet gösteren kuruluşlara ve belge veya diğer kanıtlara dayandırılmak kaydıyla
muhtaç durumdaki oda üyelerine yardımda bulunulmasına karar vermek.
j) Bağlı olduğu birliğin muvafakati alınmak şartıyla kuruluş amacını gerçekleştirmeye
yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para
alınmasına karar vermek.
k) Bağlı olduğu birliğin muvafakati alınmak kaydıyla üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını
karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere uygun olarak
gelişmesini sağlamak amaçlarıyla sınırlı olarak kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve
kooperatiflere iştirak etmek, amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak
üzere vakıf kurmaya karar ve bu konudaki işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki
vermek.
l) Yönetim kurulu tarafından teklif edilen uyulması zorunlu meslekî kararları kabul ya
da reddetmek.
Oda yönetim kurulunun görev ve yetkileri
Madde 11- Oda yönetim kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Oda işlerini mevzuat ve genel kurul kararlarına uygun olarak yürütmek.
b) Bakanlığın mevzuat gereği vereceği görevleri yerine getirmek.
c) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu program içinde yer alacak olan üyelerin
meslekî eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi hazırlamak ve genel
kurula sunmak.
d) Uyulması zorunlu meslekî kararları almak hususunda, bağlı bulunduğu birliğe
iletilmek üzere genel kurula teklifte bulunmak.
e) Oda üyelerinin sicillerini tutmak ve bu bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri
tabanında güncelleştirerek eksiksiz ve doğru olarak her an hazır halde bulundurmak, üyeler
tarafından talep edilen belgeleri bilgisayar ortamında düzenlemek, ayrıca üyelerinin çalışma
konuları hakkında resmî makamlarca istenilecek bilgileri vermek.
f) Oda üyelerinin çalışma konularına giren hususlarda haklarını korumak için resmî ve
özel kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunmak, üyelerinin meslekî menfaatlerini ilgilendiren
konularda, adli ve idari yargı mercileri önünde oda başkanı marifetiyle odayı temsil etmek.
g) Oda üyelerinden yıllık aidatları elektronik ortamda tahsil etmek,
h) Üyelerin, çalışma konularına giren işlerde gelişmelerini sağlamak ve ihtiyaçlarını
karşılamak bakımından, gerekli tedbirleri almak, kurslar düzenlemek ve bu konuda ihtiyaç
duyulan tesisleri kurmak üzere genel kurula teklifte bulunmak, bu bilgileri Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanında güncelleyerek takip etmek.
ı) Resmî ve özel merciler tarafından istenecek temsilciyi atamak ve görevlendirmek.
j) Bakanlıktan ön izni alınmış oda ana sözleşmesi değişikliklerini genel kurula teklif etmek.
k) Genel sekreter ve diğer personelin atama, terfi, cezalandırma ve görevlerine son
verilmesine karar vermek, personele ait bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında
güncelleyerek takip etmek.
l) Oda üyelerince üretilen mal ve hizmetlerin kalitesini, standartlarına ve sağlık
koşullarına uygun şekilde üretilip üretilmediğini ve ücret tarifelerine uyulup uyulmadığını
ilgililerin başvurusu üzerine veya doğrudan veya uzman kimseler aracılığı ile kontrol etmek,
ayrıca meslekî teamüle aykırı davranışları belirlenen üyelere yazılı ihtarda bulunmak, tekrarı
halinde ilgilileri birlik disiplin kuruluna bildirmek, tüketicilerin korunması için gerekli
tedbirleri almak ve üyeleri hakkında bu konuda odaya yapılan şikâyetleri incelemek.
m) Oda üyeleri ve müşterileri arasında çıkacak anlaşmazlıkları çözümlemek, ceza
gerektiren hallerde konuyu birlik disiplin kuruluna sevk etmek.
n) Muhasebe işlemlerini bilgisayar ortamında yerine getirmek ve üyelerin talebi
doğrultusunda düzenlenen ve onanan belgeleri bilgisayar sisteminden yararlanarak vermek.
o) Mesleğe yeni girecek esnaf ve sanatkârlara meslekî eğitimler vererek, ticari
faaliyetlerine başlayabilmeleri ve iş yeri açma ruhsatları için ilgili belediyeye verilmek üzere
meslekî yeterlik belgesi vermek; üyelerine meslekî konularda danışmanlık yapmak.
p) İlçelerde, oda üyelerinin müşterileriyle ilişkisinde ortaya çıkan uyuşmazlıklarda,
konu hakem heyetlerine intikal ettirilmiş ise bu hakem heyetlerine üye görevlendirmek.
r) Bilanço ve gelir ve gider hesap cetvelini şubat ayı sonuna kadar, genel kurul evrakını
ise genel kurulu takip eden on gün içinde bağlı bulunduğu birliğe ve federasyona göndermek.
Oda denetim kurulunun görev ve yetkileri
Madde 12- Oda denetim kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurulda alınan kararların yönetim kurulu
tarafından yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
b) Oda işlemlerinin mevzuat ve oda ana sözleşmesi çerçevesinde yerine getirilip
getirilmediğini incelemek.
c) Bakanlık ve oda üst kuruluşları tarafından verilen görevlerin yerine getirilip
getirilmediğini incelemek.
d) Odanın yıllık aidatlarının üyelerden zamanında tahsil edilip edilmediğini kontrol
etmek ve odanın işlem ve hesapları hakkında genel kurula rapor vermek.
e) Odanın üye kayıtlarının Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında, yeterli bilgileri
haiz şekilde tutulmasını kontrol etmek.
f) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve yetkilerinden (d) ve (f) bentlerinde
belirtilenleri salt çoğunlukla yerine getirirler.
Resmî ve özel kuruluşlarla ilişkiler
Madde 13- Resmî ve özel kuruluşlarca, tacir ve sanayiciden meslekî faaliyetleri ile ilgili
olarak istenilen ve 18.5.2004 tarihli ve 5174 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinde öngörülen
belgeler, esnaf ve sanatkârlar için mensup oldukları oda tarafından düzenlenir ve verilir.
Resmî makamlarca, esnaf ve sanatkârların meslekî faaliyetlerini ilgilendiren hususlarda
alınacak kararlarda, ilgili odanın mütalaasından faydalanılır ve kurulacak komisyonlara oda
temsilcisinin katılması zorunludur.
Belediyeler; ruhsat verebilmek için iş yeri açmak veya meslekî faaliyette bulunmak
isteyen esnaf ve sanatkârlardan sicil tasdiknamesi ile üye olduklarına dair ilgili oda belgesini
istemek zorundadırlar.
Kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, kamu iktisadi teşebbüsleri, esnaf ve sanatkâr
kredi ve kefalet kooperatifleri ve bankalar oda üyeleri ile ilgili ruhsat, ihale ve kredi
işlemlerinde üye olduklarına dair ilgili oda belgesini istemek zorundadırlar.
Odaların gelirleri
Madde 14- Odaların gelirleri şunlardır:
a) Kayıt ücreti.
b) Yıllık aidat.
c) Konfederasyonca belirlenen tarife ücretleri karşılığında düzenlenecek ve onanacak
belgeler ile yapılan hizmetler karşılığında alınacak ücretler.
d) Meslekî yeterlik belgesi ücretleri.
e) Yayın gelirleri.
f) Sınav ücretleri.
g) Oda amacını gerçekleştirmek için kurulacak kuruluşların ve iştiraklerin gelirleri.
h) Oda tarafından düzenlenecek danışmanlık, eğitim, kurs ve sosyal faaliyet gelirleri.
ı) Muhasebe işlerinin yapılmasından elde edilen gelirler.
j) Faiz ve diğer gelirler.
k) Bağış ve yardımlar.
Fesih, tasfiye ve iptal
Madde 15- Odaların fesih sebepleri şunlardır:
a) Üye mevcudunun yüzden aşağıya düşmesi.
b) Bakanlıkça yapılacak uyarıya rağmen mevzuata aykırı genel kurul kararlarının iki ay
içinde düzeltilmemesi.
c) Konfederasyonca tespit edilen yıllık zorunlu giderleri karşılayacak miktarda gelir
sağlayamadığının birlik tarafından tespit edilmesi üzerine yapılacak yazılı uyarıya rağmen
odanın mali durumunun bir yıl içinde iyileştirilememesi.
d) Odanın faaliyet alanına giren hususlardan aynı meslek koluna mensup esnaf ve
sanatkârların zamanla ayrı oda kurmaları sonucu, kalan üye sayısının ikiyüzden aşağı düşmesi.
Odalar yukarıda yazılı sebeplerle Bakanlığın teklifi üzerine yetkili asliye hukuk
mahkemesi kararıyla fesih olunur.
Yukarıdaki hükümlere göre feshedilen odaların bağlı oldukları birlikçe görevlendirilecek
heyet tarafından, borçları kendi varlığından ödenip, alacakları tahsil edildikten ve tasfiye giderleri
de karşılandıktan sonra kalacak meblağ ile ayni haklar, heyet tarafından tutanakla birliğe
devredilir. Kuruluşu yapılan odanın, daha sonra kuruluşunun usule uygun olmadığının
anlaşılması halinde süre kaydı aranmaksızın odanın kuruluşu Bakanlık tarafından iptal edilir.
Odanın kuruluş işleminin iptali halinde ise, odanın mal varlığı birliğe devredilir. Fesih olan veya
kuruluşu iptal olan odaların üye kayıt defterleri birlik tarafından muhafaza edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birlikleri
Birliklerin kuruluşu
Madde 16- Her il merkezinde bir esnaf ve sanatkârlar odaları birliği kurulur.
Bakanlıkça hazırlanan örneğe uygun olarak düzenlenmiş birlik ana sözleşmesi bir
dilekçe ile o yer valiliğine verilir. Valilik onbeş gün içerisinde gerekli araştırmasını yaparak
kuruluş onayı için belgeleri Bakanlığa gönderir.
Birlik, ana sözleşmesinin Bakanlık tarafından onaylanmasını müteakip kurulmuş olur.
Birlik kuruluşlarında Konfederasyon görüşü alınır.
Bir ilde birden fazla birlik kurulamaz.
Birliğin çalışma bölgesi
Madde 17- Birlik çalışma bölgesi kurulduğu ilin idari sınırlarıdır. Çalışma bölgesindeki
odalar faaliyetlerinden dolayı birliğe karşı sorumludurlar.
Birliğe kayıt
Madde 18- Odalar, çalışma bölgesi içinde bulundukları birliğe, birliğin kuruluşunu
takip eden bir ay içinde, yeni kurulan odalar da kuruldukları tarihten itibaren aynı süre içinde
kayıt olmak zorundadırlar. Kayıt zorunluluğunu yerine getirmeyen odalar birlik tarafından
resen kaydedilir ve bu durum ilgili odaya yazılı olarak bildirilir.
Birliğin organları
Madde 19- Birlik organları şunlardır:
a) Genel kurul : Genel kurul tarihinden en az altı ay önce kurulmuş olan odaların başkan
ve yönetim kurulu üyeleri ile birliğin görevde bulunan başkanı, yönetim ve denetim kurulu
üyelerinden oluşur.
b) Başkanlar kurulu : Birliğe üye odaların başkanlarından oluşur.
c) Yönetim kurulu : Başkan dahil olmak üzere oda sayısı 25 ve daha az olanlarda beş,
26-50 olanlarda yedi, 51-120 olanlarda dokuz, 121 ve daha fazla olanlarda onbir kişiden oluşur
ve genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir. Aynı sayıda yedek
üye seçilir.
d) Denetim kurulu : Genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere
seçilecek oda sayısı 50 ve daha az olanlarda üç, 51 ve daha fazla olanlarda beş kişiden oluşur.
Aynı sayıda yedek üye seçilir.
e) Disiplin kurulu : Oda sayısı 50 ve daha az olanlarda üç, 51 ve daha fazla olanlarda
beş kişiden oluşur ve genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir.
Aynı sayıda yedek üye seçilir.
Birlik genel kurulunun görev ve yetkileri
Madde 20- Birlik genel kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Birlik başkanını, yönetim, denetim ve disiplin kurulu asıl ve yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu, bilanço ve gelir ve gider
hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu program içinde yer alacak olan eğitim, teorik
ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi incelemek, aynen veya değiştirerek kabul etmek.
e) İşlem ve eylemleri nedeniyle hukuki ve cezai sorumluluğu tespit edilen organ üyeleri
hakkında dava açılmasına, bunların görevde kalıp kalmamasına karar vermek.
f) Bakanlıkça düzenlenen birlik ana sözleşmesinde değişiklik yapılması hakkında
yönetim kurulunca Bakanlıktan alınacak ön izne dayanarak karar vermek.
g) İmkânları ölçüsünde öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl gayri safi gelirlerinin
%10’unu geçmemek şartıyla kamu yararına hizmet eden kuruluşlara sosyal yardım yapılmasına
ve bütçe imkânları elverişli olmayan üye odalara durumlarını belgelendirmeleri kaydıyla ayni
ve nakdî yardımda bulunulmasına karar vermek.
h) Kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve
satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para alınmasına karar vermek.
ı) Üye odaların ve üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini
kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak amaçlarıyla
sınırlı olarak kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve kooperatiflere iştirak etmek, amaçlarına
uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurmaya karar vermek ve bu
konuda işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki vermek.
j) Faaliyetlerine ait bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında güncelleyerek
tutmak.
Birlik başkanlar kurulu
Madde 21- Birlik başkanlar kurulu; istişare organı olup, birlik çalışma bölgesindeki
esnaf ve sanatkâr ile odalara ilişkin meseleler hakkında birlik yönetim kuruluna tavsiyelerde
bulunur.
Birlik yönetim kurulu başkanı, başkanlar kurulunun da başkanıdır. Başkanın bulunmadığı
hallerde toplantıya yetki verilen birlik yönetim kurulu başkan vekili başkanlık eder.
Kurul, üyelerinin çoğunluğu ile yılda bir defa eylül ayında kendiliğinden toplanır ve
gerektiğinde birlik başkanının veya başkanlar kurulunun çoğunluğunun yazılı çağrısı ile her
zaman toplanabilir.
Birlik yönetim kurulunun görev ve yetkileri
Madde 22- Birlik yönetim kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Birlik işlerini mevzuata ve genel kurul kararlarına uygun olarak yürütmek.
b) Bakanlık ve Konfederasyonca mevzuat gereği verilecek görevleri yerine getirmek.
c) Yeni dönem çalışma programı ile bütçeyi, bilanço ve gelir ve gider tablolarını
hazırlamak ve genel kurula sunmak.
d) Odaların çalışmalarının mevzuat ve oda ana sözleşmesi esasları içinde yürütülmesini
sağlamak üzere gerekli görülecek zamanlarda, işlemlerini incelemek ve alınması gerekli
tedbirler hakkında bildirimde bulunmak.
e) Odalar hakkında lüzumlu bilgilerin Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında düzenli
olarak tutulmasını sağlamak ve resmî dairelerin bu husustaki isteklerini yerine getirmek.
f) Odaların gelişmesini sağlamak, ihtiyaç ve güçlüklerini gidermek için gerekli tedbirleri
almak, bu konuda resmî ve özel merciler nezdinde teşebbüslerde bulunmak, genel meslekî
menfaatlerini ilgilendiren konularda adli ve idari yargı mercileri önünde birlik başkanı
marifetiyle birliği temsil etmek.
g) Odalarda ve odalar arasında çıkan olumsuzluk ve anlaşmazlıklarla ilgili olarak
düzenlenen raporları incelemek ve konuyu çözüme kavuşturmak.
h) Odaların, kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt
alım ve satımı ile ödünç para alınması; şirket, vakıf ve kooperatif kurma ve kurulu bulunanlara
katılma yönündeki taleplerini incelemek ve karar vermek.
ı) Resmî ve özel merciler tarafından istenecek temsilciyi atamak ve görevlendirmek.
j) Genel sekreter ve diğer personelin atama, terfi, cezalandırma ve görevlerine son
verilmesine karar vermek ve personele ait bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında
güncelleyerek takip etmek.
k) Çalışma bölgesi içindeki meslekî teamül, gelenek ve uyulması zorunlu meslekî
kararları kendi görüşü ile birlikte Konfederasyona iletmek.
l) Birlik katılma payının ve kayıt ücretinin üye odalardan elektronik ortamda tahsilini
sağlamak.
m) Esnafın işyeri açması, kapatması veya meslek değiştirmesi ile ilgili işlemlerin Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından takibini yaparak sicil işlemlerinin yerine getirilmesini sağlamak.
n) Odalardan gelen esnaf ve sanatkârlara ait şikâyetleri incelemek ve neticelendirmek
ya da gerek görülmesi halinde konuyu Konfederasyona intikal ettirmek.
o) İllerde, esnaf ve sanatkârların müşterileriyle ilişkisinde ortaya çıkan uyuşmazlıklarda,
konu hakem heyetlerine intikal ettirilmiş ise bu hakem heyetlerine üye görevlendirmek.
p) Üyesi olan odalara, bu odaların mevcut üyelerine ve esnaf ve sanatkârlık faaliyetine
yeni başlayacak kişilere danışmanlık hizmeti vermek.
r) Üye odalardan gelen yıl sonu bilanço ile gelir ve gider cetvellerini incelemek, odalara
yol gösterici tavsiyelerde bulunmak ve 15 inci maddenin (c) bendine göre değerlendirmek;
bilanço ve gelir ve gider hesap cetvelini şubat ayı sonuna kadar, genel kurul evrakını ise genel
kurulu takip eden on gün içinde Konfederasyona göndermek.
Birlik denetim kurulunun görev ve yetkileri
Madde 23- Birlik denetim kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurul kararlarının yönetim kurulu tarafından
yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
b) Birlik işlemlerinin mevzuat ve birlik ana sözleşmesi çerçevesinde yerine getirilip
getirilmediğini incelemek.
c) Bakanlık ve Konfederasyon tarafından mevzuat gereği verilen görevlerin yerine
getirilip getirilmediğini incelemek.
d) Birlik kayıt ücreti ve katılma paylarının üye odalardan zamanında tahsil edilip
edilmediğini kontrol etmek ve birliğin işlem ve hesapları hakkında genel kurula rapor vermek.
e) Birliğe bağlı odaların hesap ve işlemlerini Bakanlığın isteği üzerine incelemek.
f) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve yetkilerinden (d) ve (f) bentlerinde
belirtilenleri salt çoğunlukla yerine getirirler.
Disiplin kurulu ve disiplin cezaları
Madde 24- Birlik disiplin kurulu birliğe bağlı oda üyelerinin meslekî faaliyetleri sırasında
meslek ahlakı ile bağdaşmayan hareket ve işlemlerini soruşturmaya ve durumun niteliğine ve
ağırlık derecesine göre bu maddede belirtilen disiplin cezalarını vermeye yetkilidir.
Disiplin kurulu kendi üyeleri arasından bir başkan seçer. Disiplin kurulunun sekreterlik
işleri birlik tarafından yerine getirilir. Disiplin kurulu üyeleri arasında eksilme olduğu takdirde,
yedek üyelerden genel kuruldaki seçimde en fazla oy alanlar, oyların eşitliği halinde listeye
göre sırayla disiplin kurulunca yazılı olarak disiplin kuruluna çağrılır.
Üyenin yazılı savunması alınmadan disiplin cezası verilemez. Disiplin kurulunun yedi
günden az olmamak üzere verdiği süre içinde savunma yapmayan üye, savunma hakkından
vazgeçmiş sayılır.
Disiplin kurulu kendilerine intikal eden ihbar ve şikâyetleri en çok bir ay içinde
soruşturmaya başlar ve en geç üç ay içinde sonuçlandırır.
Disiplin kurulunca verilen cezalar on gün içinde ilgililere yazılı olarak tebliğ edilir.
İlgililer bu karara karşı tebellüğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde yetkili idare mahkemesine
dava açabilirler. Davanın açılmış olması idarece verilen cezanın yerine getirilmesini
durdurmaz. Dava, zaruret görülmeyen hallerde, evrak üzerinden inceleme yapılarak en kısa
sürede sonuçlandırılır. Yetkili idare mahkemesince verilen kararlara karşı bölge idare
mahkemesine başvurulabilir. Bölge idare mahkemesinin verdiği kararlar kesindir.
Oda üyelerine birlik disiplin kurulunca verilecek cezalar şunlardır:
a) Uyarma cezası: Meslek şeref ve haysiyetine uygun düşmeyen hareketleri olan, odaya
olan üyelik görev ve yükümlülüklerini yerine getirmeyen, üyesi olduğu oda ve diğer esnaf ve
sanatkâr meslek kuruluşlarının itibarını zedeleyici fiilde bulunan ve sözler sarf eden, müşteri
veya diğer kişilerle olan ilişkilerinde terbiye ve nezakete aykırı davranışlarda bulunan üyenin,
meslekî faaliyetinde ve davranışlarında daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile
bildirilmesidir. Üye, bir yıl içinde uyarma cezası gerektiren fiili tekrarlaması halinde kınama
cezası ile tecziye edilir.
b) Kınama cezası: Müşterilerine ve diğer kişilere olan taahhütlerini yerine getirmeyen
veya bunlara karşı haksız ithamda bulunan, müşterilerini ve diğer kişileri kandıran, nizami ölçü
ve tartı aletlerini bilerek kullanmayan üyeye meslekî faaliyetinde ve davranışlarında kusurlu
olduğunun yazı ile bildirilmesidir. Üye, bir yıl içinde kınama cezasını gerektiren fiili
tekrarlaması halinde para cezası ile tecziye edilir.
c) Para cezası: Üyenin, Bakanlık, o yer idare amiri, esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşları tarafından mevzuata uygun olarak alınmış kararlara aykırı hareket etmesi ve
mükerrer kınama cezası almasından dolayı, para cezası ile cezalandırılmasıdır. Para cezaları
birliğe gelir kaydedilir. Verilecek para cezası 61 inci maddeye göre belirlenen yıllık aidatın iki
katıdır. Üyenin para cezası verilmesini gerektiren eylem ve davranışlarının, aynı eylem ve
davranış olmasına bakılmaksızın bir yıl içinde tekrarında, verilecek ceza yıllık aidatın beş katı
olarak uygulanır.
d) Geçici veya uzun süreli oda üyeliğinden çıkarma cezası: Üyenin, esnaf ve sanatkâr
sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde, huzur,
sükûn ve çalışma düzenini bozucu eylem ve davranışlarda bulunması karşısında oda
üyeliğinden geçici veya uzun süreli olarak çıkarılması, bu süre içerisinde meslekî faaliyetini
yürütememesidir.
Geçici çıkarma cezası bir aydan az, altı aydan fazla; uzun süreli çıkarma cezası altı
aydan az, iki yıldan fazla olamaz.
Birliğin gelirleri
Madde 25- Birliğin gelirleri şunlardır:
a) Birliğe bağlı odalardan alınacak kayıt ücreti.
b) Birliğe bağlı odalar tarafından ödenecek katılma payları.
c) Yayın gelirleri.
d) Bağış ve yardımlar.
e) Birlik amacını gerçekleştirmek için kurulacak kuruluşların ve iştiraklerin gelirleri.
f) Birlik tarafından verilecek danışmanlık ve düzenlenecek sosyal faaliyet gelirleri.
g) Birlik tarafından düzenlenecek meslekî kurslar, sergi ve fuarlardan sağlanacak gelirler.
h) Para cezaları.
ı) Konfederasyonca belirlenen ücret tarifelerine göre düzenlenecek ve onanacak belge
ile hizmet karşılığı gelirleri.
j) Sicile ilk kayıt ücreti.
k) Sicil harçlarından alınacak paylar.
l) Faiz ve diğer gelirler.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Esnaf ve Sanatkârlar Federasyonu
Federasyonun kuruluşu
Madde 26- Federasyon kurulabilmesi için ülke genelinde aynı meslek dalında kurulmuş
olan odaların %60’ının genel kurullarının federasyon kurulması yönünde karar almaları ve
kurucu oda adedinin 40’dan az olmaması şarttır.
Kurucular, Bakanlıkça hazırlanmış örneğe uygun olarak düzenleyecekleri federasyon
ana sözleşmesini bir dilekçe ile birlikte Bakanlığa verirler. Federasyon kuruluşlarında
Konfederasyonun görüşü alınır.
Federasyon; ana sözleşmesinin Bakanlık tarafından onanmasından sonra kurulmuş olur.
Aynı faaliyet konusunda birden fazla federasyon kurulamaz.
Federasyonların merkezi Ankara’dadır.